چگونه از شر ایمیل های هرز (اسپم) خلاص شویم؟
اگر برای مدت طولانی است که از اینترنت استفاده میکنید، بدون شک تاکنون تعداد زیادی از ایمیلهای ناخواسته دریافت کردهاید. بعضی ادعا میکنند که شما را بسرعت ثروتمند میکنند. بقیه قول محصولات یا خدمات جدید را میدهند. بعضی فضایی از صندوق ایمیل شما را اشغال میکنند و از شما میخواهند که ایمیل را به بقیه ارسال کنید یا وب سایت مشخصی را ببینید. در جامعه اینترنتی، چنین ایمیلهای بعضاً تجاری ناخواسته، “اسپم” (هرزنامه) نامیده میشوند. اسپم اثری بیش از مزاحمت برای استفاده کنندگان اینترنت دارد و بطور جدی بازدهی شبکه و سرویس دهندگان ایمیل را تحت تاثیر قرار میدهد. و این به این دلیل است که فرستندگان اسپم از هزینه بسیار پایین ایمیل استفاده میکنند و صدهاهزار یا حتی میلیونها ایمیل را در یک زمان ارسال میکنند. حملههای اسپم پهنای باند زیادی را میگیرد، صندوقهای پستی را پر میکند و وقت خوانندگان ایمیل را تلف میکند. گاهی میتوان اسپمها را از عناوین عجیب، غیرمنطقی و مضحکشان تشخیص داد.
تاریخچه
اولین اسپم در سال ۱۹۷۸ توسط گری فورک ارسال شد. او به قصد تبلیغ شرکتش ششصد نامه به کاربران فرستاد. از نظر فنی، ارسال اسپم تقریباً بدون هزینه است و این مساله باعث شده شرکتهای بازاریابی، به سمت آن حرکت کنند. از آنجایی که ارسال اسپم کار سختی نیست، بیشتر و بیشتر شاهد افرادی هستیم که به سراغ فرستادن اسپم میروند و به همین دلیل کشورها در حال تصویب قوانینی برای مبارزه با اسپمرها (کسانی که اسپم میفرستند) هستند.
چگونه با اسپم مقابله کنیم؟
اولین قدم برای جلوگیری از اسپم داشتن یک ایمیل دیگر برای استفاده بعنوان ایمیل کمارزش است که میتوانید به این منظور به لیست استفادهکنندگان سرویسدهندگان ایمیل مجانی مانند Yahoo , Gmail یا Hotmail بپیوندید. از این ایمیل برای مواقعی که نیاز به وارد کردن آدرس ایمیل خود در سایتها را دارید، مثلا برای دانلود کردن نرمافزارها، استفاده کنید. گاهی وارد کردن ایمیلتان، باعث پیوستن شما به لیستهای ایمیلی میشود که خودتان نمیخواهید. با وارد کردن ایمیل دوم خود، مطمئن خواهید بود که اسپمها به ایمیل اصلی شما وارد نخواهند شود.
تمام تلاش خود را برای جلوگیری از ارسال آدرس ایمیل خود به تابلوهای پیام (Message_Boards) و گروههای خبری بکارگیرید. فرستندگان اسپم، برنامههای کوچکی به اسم Bot یا Web_Robot برای جستجو در این مکانها میفرستند که بدنبال علامت “@” بگردند (این علامت به آنها میگوید که عبارت یافتشده یک آدرس ایمیل است). چنانچه میخواهید آدرس خود را روی این تابلوهای پیام بفرستید، دو انتخاب دارید: اول اینکه از ایمیل دوم خود استفاده کنید؛ و دوم اینکه، اگر شما به نیت پاسخ گرفتن از افراد دیگر آدرس خود را میفرستید، ممکن است بخواهید از ایمیل اصلی خود استفاده کنید، بنابراین بجای نوشتن آدرس ایمیل خود بصورت عادی، آنرا مانند این مثال ارسال کنید:
Info AT academist DOT com
این کار به توجه بیشتری از طرف کاربران دیگر برای ارسال ایمیل به شما نیاز دارد، اما شما را از کشف توسط Bot ها مصون میدارد.
انتخاب آخر، مشخصا برای گروههای خبری مناسب است. ممکن است به شما اجازه داده شود که نحوه نمایش آدرس ایمیل خود را هنگام ارسال پیام تغییر دهید. ممکن است بتوانید حروف اضافه به انتهای آدرس خود اضافه کنید و آن را به چیزی تبدیل کنید که از دید Bot ها متعلق به شما نباشد. مثلا
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
Bot ها نمیدانند که با این آدرسها چه کنند! اما فردی که این آدرس را روی گروه خبری میبیند خواهد فهمید که چه کند. البته بیشتر کاربران یک جمله با مضمون “برای ارسال ایمیل BUTER را از آدرس حذف کنید“ اضافه میکنند تا از سردرگمی احتمالی جلوگیری کنند.
نرم افزار تصویه ایمیل های مزاحم
نرمافزار خاصی برای تصویه ایمیل ها وجود دارد که اکثر اسپمهایی را که ممکن است دریافت کنید، فیلتر میکند. این نرمافزار، ایمیل را قبل از اینکه شما آن را در صندوق پستی خود ببینید دریافت میکند و پیغامهایی را که بعنوان اسپم تشخیص دهد پاک میکند.
برای مثال،MailWasher یک برنامه عمومی و رایگان است که میتوان از آن برای فیلتر کردن ایمیلها استفاده کرد. این نرمافزار که روی رایانه سرویسدهنده ایمیل نصب میگردد، چند ویژگی دیگر نیز دارد که میتواند جلوی اسپمهای آتی را هم بگیرد. این برنامه یک پیام به فرستندگان اسپم میفرستد و به آنها میگوید که ایمیل شما وجود ندارد تا دیگر از آن فرستنده به آدرس ایمیل شما اسپم فرستاده نشود. این برنامه همچنین میتواند پیامها را قبل از دانلود کردن پاک کنید که روشی برای جلوگیری از ورود یک ویروس به داخل رایانه شما خواهد بود. البته نرمافزارهای فیلترینگ دیگری نیز وجود دارند که یافتن آنها چندان مشکل نیست.
مسدود کردن فرستندگان مزاحم
چنانچه متوجه شوید که اسپمهایی را بطور منظم از یک آدرس مشخص دریافت میکنید، روشی برای مسدود کردن پیامهایی که از طرف آن آدرس میاید وجود دارد.
در Outlook_Express یک پیغام را که از طرف فرستندهای که میخواهید مسدود کنید، انتخاب کنید. از منوی “Message” گزینه “Block Sender” را انتخاب کنید. Outlook به شما خواهد گفت که “این فرستنده مسدود شده است” و از شما خواهد پرسید که “آیا میخواهید تمام پیغامهایی را که از این فرستنده در کامپیوتر شما وجود دارد، پاک کنید یا خیر؟” در Yahoo میتوانید در قسمت Options ، با انتخاب Block Address… میتوانید، فرستنده خاصی را مسدود کنید.
با وجود تمام مواردی که ذکر شد، همچنان از اسپمها در امان نخواهید بود. بهترین وسیله برای مقابله با بقیه اسپمها استفاده از کلید “Delete” است. چنانچه در مورد یک پیام مطمئن نیستنید، مخصوصا اگر نگران ویروسها هستید، فقط آن را پاک کنید.
نبرد فیلترها و تولیدکنندگان اسپم
فیلتر اسپم، نرمافزاری است که به سرویس دهنده ایمیل کمک میکند تا از عبور اسپم (هرزنامه) جلوگیری کند. این فیلتر این عمل را معمولاً با شناسایی فرستنده ایمیل یا کلماتی که در موضوع و متن ایمیل بکار رفته انجام میدهد. در بخش “اسپم چیست؟” به مواردی که موضوع اصلی بیشتر اسپمهاست اشاره شد. این فیلترها سعی در تشخیص این نوع ایمیلها و جلوگیری از ورود آنها به صندوقپستی کاربرانشان یا نشانهگذاری آنها بعنوان اسپم میکنند. اگر مدتهاست که از سرویسهای ایمیل معروف مانند Yahoo یا Hotmail استفاده میکنید، حتماً با هر بار سر زدن به صندوق پستی خود با انبوهی از ایمیلها با عنوان Bulk mail یا Junk mail برخورد میکنید. قرار گرفتن این ایمیلها در این پرونده ها بدلیل اینست که سرویس دهنده ایمیل آنها را بعنوان اسپم تشخیص میدهد. البته گاهی نیز این ایمیلها از Inbox شما سر در میاورند که نشاندهنده این است که عیلرغم اسپم بودن، توانستهاند از فیلتر اسپم عبور کنند. حتی گاهی شنیده میشود که بعضی ایمیلهای اصلی به پرونده مربوط به اسپم هدایت میشوند که باز هم نشان از تشخیص اشتباه فیلتر است. البته نیازی به نگرانی نیست. این اتفاق بندرت رخ میدهد. فیلتر تطبیقی، نوعی از فیلتر است که قادر است اشتباهاتش در تشخیص اسپمها را اصلاح کند و با آشنا شدن بیشتر با کلمات یا حقههایی که در اسپمها بکار میرود در تشخیص اسپمها بهتر و دقیقتر عمل کند.
فرستندگان اسپم هر روزه در حال استفاده از ابزار و روشهای پیچیدهتری برای عبور دادن نامههایشان از فیلترهای اسپم تطبیقی هستند. آنها از روشهایی مانند پنهان کردن پیغامها در متنهای بیضرر یا تکنیکهای هوشمندانهتری که تلاش میکنند تا در تواناییهای فیلترها در تشخیص اسپم از غیراسپم اختلال ایجاد کنند، استفاده میکنند. با گسترش فیلترهای تطبیقی، تولیدکنندگان اسپم برای گول زدن و عبور کردن از فیلترهای اسپم شروع به پرکردن پیغامهایشان با حجم زیادی از متنهای غیراسپمی کردند! فیلترهای تطبیقی در بعضی مواقع، از احتمالات برای تشخیص اسپم استفاده میکنند، یعنی مبنای تصمیمگیری در مورد اسپم بودن یا نبودن یک پیغام میزان وقوع بعضی کلمات است که در اسپمها بیشتر بکار میرود. تولیدکنندگان اسپم گاهی باعث برهم زدن این احتمالات در فیلترها و بعبارتی باعث مسمومشدن آنها میشوند.
تولیدکنندگان اسپم امیدوارند که با اضافهکردن متون جانبی باعث عبور پیغامشان از یک فیلتر شوند تا توسط کاربر خوانده شوند. در این مواقع ممکن است که کاربر به فیلتر اعلام کند که پیغام عبور داده شده، اسپم بوده است و فیلتر از این به بعد این کلمات جانبی و بیضرر را نشانه اسپم بداند. این باعث میشود که فیلتر گاهی پیغامهای مفید را نیز به اشتباه بعنوان اسپم تشخیص دهد، و به این ترتیب باعث عملکرد بد فیلتر و از کار افتادن آن شوند.
خوشبختانه، طبیعت فیلترهای تطبیقی بگونهای است که گول زدن و مسمومکردن آنها بسیار مشکل است. تنها امید یک تولیدکننده اسپم این است که بتواند با تبدیل پیغام خود به یک پیام بیضرر (پیامی که درصد کلمات نشاندهنده اسپم نسبت به کل کلمات موجود در آن بسیار ناچیز و قابل اغماض باشد) باعث عبور آن از فیلتر شود که به این ترتیب از تاثیر تبلیغاتی متن موجود در آن بسیار کاسته خواهد شد.
ترفندهای فریب دهنده فیلتر تطبیقی
یک فیلتر به این ترتیب اسپم بودن یا پیام را تشخیص میدهد که به کلمات موجود در متن نگاه میکند و به هر کدام از آنها با توجه به اینکه این کلمه به چه میزان به یک اسپم متعلق است وزنی اختصاص میدهد. با ترکیب این احتمالات برای همه کلمات پیام، فیلتر به احتمال اسپم بودن یا نبودن پیام میرسد و بر مبنای آن تصمیمگیری میکند. این عمل ترکیب، به فیلترهای تطبیقی در تصمیمگیری هوشمندانه قدرت زیادی میبخشد. فیلتر تطبیقی برای هر کاربر کلمات مخصوص به آن کاربر را دارد.
در ادامه برای روشن شدن بیشتر این مطلب، به ذکر یک مثال می پردازیم که در آن با سه شخصیت سروکار داریم. دو کاربر به نامهای آلیس و باب و یک تولید کننده اسپم به نام اِوا. فیلتر اسپم آلیس ،کلمات مجانی، رهن و وام را اسپم تشخیص میدهد، اما از آنجا به بافتنی علاقه دارد کلمات پشم، سوزن و زردوزی برای او کلمات مفیدی هستند. از طرف دیگر برای باب هم کلمات مجانی، رهن و وام نشاندهنده اسپم هستند. اما از آنجا که به اتومبیل علاقهمند است کلماتی مانند موتور، فرمان و سرعت برای او نشاندهنده یک پیام جالب هستند.
حال اگر اِوا پیامی به آلیس و باب بفرستد که در آن کلمات رهن و وام بکار رفته باشد، توسط فیلتر هر دو بسرعت اسپم تشخیص داده میشود. توجه کنید که بعضی کلمات، افعال و حروف اضافه، کلمات خنثی محسوب میشوند. تولیدکنندگان اسپم برای اینکه پیام آنها توسط موضوع (subject) اسپم تشخیص داده نشود، از حروف یا فاصلههای اضافی در میان حروف و کلمات استفاده میکنند. مثلا کلمه “mortgage” بمعنای رهن به صورت:
“m o r t g a g e” یا “m-o-r-t-g-a-g-e” یا اشکال دیگر ممکن است در عنوان ایمیل آورده شود تا توسط فیلتر تشخیص داده نشود.
۱. متن بیضرر
این بار اِوا سعی میکند که فیلترها را با استفاده از متن بیضرر گول بزند. به این منظور علاوه بر متن خود، متنی از جای دیگر مثلاً از یک دایرةالمعارف یا سایت خبری یاهو به آن اضافه میکند و به آلیس و باب میفرستد. اما باز هم این متن اسپم تشخیص داده میشود. فیلترهای تطبیقی یک پیام را به سه بخش اسپم، مفید و خنثی تقسیم میکنند. فیلتر با وزن دادن به آنها، وزن زیادی در مورد اسپم و وزن کمی در مورد مفید بودن پیام میدهد و مقدار زیادی متن خنثی پیدا میکند. بنابراین قراردادن متن خنثی با شکست مواجه میشود. تولیدکننده اسپم اطلاعی از علاقه آلیس به بافتنی ندارد تا وزن مفید پیام خود را زیاد کند!!!
۲. حجم زیاد پیام بیخاصیت
اِوا این بار فکر میکند که باید متن بیخاصیت بیشتری ارسال کند. اما همچنان امیدوار است که بتواند فیلتر آلیس و باب را گمراه کند. اِوا توانست حجم ایمیل خود را افزایش دهد اما اینبار دو مساله برایش وجود دارد:
همچنانکه اندازه پیام افزایش مییابد، نرخ ارسال اسپم کم میشود.
حجم زیاد پیام باعث سردرگمی دریافت کننده نسبت به محتوای اصلی میشود.
برای حل مشکل دوم، اِوا میتواند به پنهان کردن متن از خواننده متوسل شود. این کار توسط حقه “جوهر نامرئی” و “استتار” صورت میگیرد. در این عمل، رنگ نوشته و زمینه یکسان انتخاب میشوند. اِوا میتواند حجم زیادی از متن را بمنظور فریفتن فیلتر ارسال کند، بدون اینکه متن توسط کاربر دیده شود.
احتمال جواب دادن این تاکتیک کم است زیرا استفاده از چنین روشی براحتی توسط فیلتر اسپم تشخیص داده میشود و بعنوان نشانه دیگری از اسپم استفاده میشود. در حالت استفاده از جوهر نامرئی، فیلتر اسپم برای تشخیص متن بیخاصیت نامرئی به اندازه کافی باهوش است و حتی دیگر احتیاجی به توجه به متن نیز وجود ندارد.
۳. موفقیت شانسی
در حقیقت تنها این است که بطریقی از کل شانس اِوا اکنونمات مورد علاقه آلیس مطلع شود و از آنها در ایمیل خود استفاده کند. اِوا شانس میآورد و ایمیلی را ارسال میکند که علاوه بر دارا بودن کلمات اسپمی، در آن از کلمات مورد علاقه آلیس که مربوط به بافتنی است استفاده میکند. فیلتر تطبیقی با وزن دادن به کلمات نمیتواند تصمیمگیری کند. برای اینکه فیلتر پیام مفید را از بین نبرد، به اسپم اجازه ورود به صندوق پستی آلیس را میدهد. البته موفقیت اِوا موقتی است. او نمیداند که پیامش عبور کرد و در ضمن فقط توانست پیامش را از یک فیلتر عبور دهد. فیلتر باب پیام را مسدود کرد زیرا باب به بافتنی علاقه ندارد و کلمات مفید برای آلیس، برای باب معنی خاصی ندارد.
برای اینکه اِوا یک فیلتر اسپم تطبیقی را فریب دهد احتیاج به گول زدن هر فیلتر بصورت مجزا دارد. او مجبور به فهمیدن کلمات مفیدی است که برای هر کاربر مختص خود اوست. اما این همه ماجرا نیست. در یک مثال واقعی، فیلتر آلیس همه سرپیامها را برای اسپم بودن یا مفید بودن سنجیده است. از آنجا که بیشتر ایمیلها در مورد بافتنی از دوستان مشخصی از آلیس و چندتایی لیست ایمیل برای او میرسد، اطلاعات در سرپیامها نیز نشاندهندههای خوبی برای مفید بودن یا اسپم بودن پیامها هستند. سرپیام رسیده از طرف اِوا نشاندهنده خوبی برای اسپم بودن ایمیل دریافتشده است. بنابراین شاید فیلتر آلیس به پیام اِوا اجازه عبور نداده باشد!!
نتیجه گیری و کلام آخر!
آمار نشان میدهند که حدود نیمی از کل اسپمها مربوط به تبلیغ کالا و خدمات عمومی و مالی میباشند. اما اسپم ها (هرز نامه ها) میتوانند خیلی مضر تر از این هم باشند. بعضی از آنها با استفاده از ترفندهای مختلف یا قصد اخاذی مالی مستقیم از شما را دارند و یا با جمع آوری اطلاعات شخصی شما، بانک اطلاعاتی ساخته و آنرا به شرکت های تبلیغاتی می فروشند تا شرکت های تجاری از آن برای فروش کالا و خدمات خود استفاده کنند.
بسیار مواظب باشید که فریب ایمیل هایی را که به شما خبر بردن پول و جایزه را میدهند، نخورید! اگر ایمیلی ادعای چیزی را میکند که بهتر از آن است که حقیقت داشته باشد، به احتمال زیاد دروغی بیش نیست! در نظر داشته باشید که هیچ چیزی رایگان نیست و اگر هم باشد شما را آنچنان مقید میکند که ارزش آنرا نخواهد داشت!